Στο φως η αÏιστοκÏατία της ακτινοβόλα «Αχλάδας» στη δελεαστική ΦλώÏινα
ΧαÏακτηÏιστικό υπόδείγμα της αÏχαίας χαλκοτεχνίας σε μÎγεθος (διαμÎÏ„Ïου 55 εκ.) και διακόσμηση, σε σχÎση με όθεν της Σίνδου και της ΒεÏγίνας, είναι 1 χάλκινο αγγείο καÏσης πολεμιστή που βÏÎθηκε πλαισιωμÎνο από σιδεÏÎνια ξίφη, δόÏατα και χάλκινο κÏάνος.
ΤαφικÎÏ‚ χÏυσÎÏ‚ μάσκες και χÏυσά ελατήÏια αντανακλοÏν το ηÏωικό παÏελθόν και τη φιλολογική ιδÎα Î¼ÎµÏ„Î±Î¾Ï Î³ÎµÎ½ÎµÎ±Î»Î¿Î³Î¹ÎºÏŽÎ½ μÏθων για την γÎνεση των βασιλÎων Βακχιάδων της Λυγκηστίδας από την ΚόÏινθο με πατÏώο ήÏωα τον ΗÏακλή. Πλάι στον πλοÏτο και στην αÏιστοκÏατία, τα αναπόφευκτα της ζωής στην αÏχαϊκή εποχή: μεγάλο ποσοστό παιδικής θνησιμότητας και ενηλίκων άνω των 45 χÏόνων, σκελετικÎÏ‚ αλλοιώσεις και Ï„ÏαυματικÎÏ‚ παÏαμοÏφώσεις ιδιαίτεÏα στον ανδÏικό πληθυσμό.
Την Ï€Ïώτη απεικονίση της αÏχαίας ΛÏγκου σχηματίζει η μελÎτη πλήθους ευÏημάτων και ÏƒÎºÎµÎ»ÎµÏ„Î¹ÎºÎ¿Ï Ï…Î»Î¹ÎºÎ¿Ï Î±Ï€ÏŒ το εκτεταμÎνο νεκÏοταφείο διαχÏονικής χÏήσης στην Αχλάδα ΦλώÏινας. Εξι χÏόνια σκάβει η αÏχαιολογική ομάδα της ΕφοÏείας ΑÏχαιοτήτων ΦλώÏινας με υπεÏθυνος την αÏχαιολόγο Λιάνα ΓκÎλου, σε 1 συνολική, Îκταση 26 στÏεμμάτων εντώς στα ÏŒÏια επÎκτασης λιγνιτωÏυχείου της εταιÏείας «ΛιγνιτωÏυχεία Αχλάδας Α.Ε.». ÎœÎχÏι σήμεÏα 1.299 τάφοι ήÏθαν στο φως που χÏονολογοÏνται από την ÏστεÏη εποχή του Î§Î±Î»ÎºÎ¿Ï (1.350 Ï€.Χ.) Îως τα βυζαντινά χÏόνια (12ο αι. μ.Χ.). Οι πολυπληθÎστεÏοι αποτελοÏν μÎÏος στην φάση Î¼ÎµÏ„Î±Î¾Ï 6ου και 3ου αιώνα Ï€.Χ. αναδεικνÏοντας την Αχλάδα σε Îναν από τους σπουδαιότεÏους αÏχαιολογικοÏÏ‚ χώÏους της Μακεδονίας. Χιλιάδες είναι τα ευÏήματα από τους κτεÏισμÎνους λάÏνακες ταÏτης της χÏονικής στιγμής, αλλά τη χÏυσή μακεδονική αÏιστοκÏατία επιφÏλασσε η Ï€Ïόσφατη ανασκαφή (2018-2019) κοντά στα τελειώματά της (2 στÏÎμματα απομÎνουν για την ολοκλήÏωσή της).
6 ταφÎÏ‚ μνημειακών διαστάσεων οι οποίες, αν και συλημÎνες από τυμβωÏÏχους, είχαν ακόμα σπουδαία κτεÏίσματα. ΜαÏÏ„Ï…ÏοÏν τον ηγετικό Ïόλο κάποιων οικογενειών στην πολιτική και κοινωνική ζωή της αÏχαίας ΛÏγκου κατά τα αÏχαϊκά χÏόνια. Σπάνιο για τη ιδÎα του εÏÏημα συνιστά το χÏυσό ωοειδÎÏ‚ Ï€Ïοσωπείο που εντοπίστηκε σε συλημÎνη ανδÏική ταφή. Η Αχλάδα συνιστά την Ï„Ïίτη θÎση στη γη της Μακεδονίας -μετά τα νεκÏοταφεία της Σίνδου και του ΑÏÏ‡Î¿Î½Ï„Î¹ÎºÎ¿Ï Î Îλλας- Ï€Î¿Ï Î´Î·Î»ÏŽÎ½ÎµÏ„Î±Î¹ νεκÏική μάσκα, εξηγεί η κ. ΓκÎλου.
«ΧÏυσό Ï€Ïοσωπείο και ελατήÏια ενδυναμώνουν την επιδίωξη των εÏευνητών Σίνδου και ΑÏχοντικοÏ, ομοίος με την οποία το ακÏιβή ταφικό Îθιμο αναδικνÏει τη φιλολογική απόφαση για την φÏÏ„Ïα των βασιλÎων της Μακεδονίας από το ΑÏγος και την ΚόÏινθο (Τημενίδες, Βακχιάδες) με πατÏώο ήÏωα τον ΗÏακλή - γÎνεση που δικαιολογοÏσε την επιβολή πολιτικής ισχÏος και επιδίωξης εδαφικών δαχτυλιδι ανδÏικο κατακτήσεων. Οι ΛυγκηστÎÏ‚, σÏμφωνα με τον ΣτÏάβωνα, κατάγονταν από τους Βακχιάδες της ΚοÏίνθου που ήταν απόγονοι του ΗÏακλή».
Τόσο η οπλική εξάÏτυση με αμυντικά όπλα όσο και άλλα κτεÏίσματα (σιδεÏÎνια και χάλκινα ομοιώματα επίπλων) διαφοÏοποιοÏν τους νεκÏοÏÏ‚ από τους υπόλοιπους πολεμιστÎÏ‚. Χάλκινα κÏάνη «ιλλυÏÎ¹ÎºÎ¿Ï Ï„Ïπου», χάλκινες πεÏικνημίδες, σιδεÏÎνια δόÏατα και ομοίωμα δίκυκλης αγÏοτικής άμαξας, χÏυσά ελατήÏια και αÏγυÏÎÏ‚ σόλες υποδημάτων, χÏυσά και ασημÎνια δαχτυλίδια ανδÏικά εποφθάλμια, εδώλιο με καθιστή γυναικεία εμφάνιση σε θÏόνο και σπάνιο λατÏευτικό ειδώλιο - πλακίδιο καθιστής φτεÏωτής μοÏφής με κιθάÏα/φόÏμιγγα από εÏγαστήÏιο αÏγυÏοχÏυσοχοϊας της Λήμνου, συνόδευαν τους νεκÏοÏÏ‚ στον άλλο κόσμο.
Σπάνιο δείγμα της αÏχαίας χαλκοτεχνίας σε μÎγεθος (διαμÎÏ„Ïου 55 εκ.) και διακόσμηση σε σχÎση με αντίστοιχα της Σίνδου και της ΒεÏγίνας, συνιστά Îνα χάλκινο αγγείο καÏσης πολεμιστή που βÏÎθηκε πλαισιωμÎνο από σιδεÏÎνια ξίφη, δόÏατα και χάλκινο κÏάνος. Το αγγείο με λαβÎÏ‚ ανοιχτής ανθÏώπινης παλάμης παÏαπÎμπει σε λεκάνη (ποδανιπτήÏα) -σκευή συμποσίου- για το πλÏσιμο ποδιών που ήταν το Ï€Ïώτο μÎλημα του οικοδεσπότη Ï€Ïος τους καλεσμÎνους.
Αν και το αÏχαϊκό νεκÏοταφείο δείχνει συνεχή χÏήση επί 280 χÏόνια, η θÎση του Î¿Î¹ÎºÎ¹ÏƒÎ¼Î¿Ï Ï„Î·Ï‚ αÏχαίας ΛÏγκου δεν Îχει ακόμη εντοπιστεί. Τη ζωή των κατοίκων παÏόλα αυτά δηλώνει η οστεολογική και παλαιοπαθολογική μελÎτη ÏƒÎºÎµÎ»ÎµÏ„Î¹ÎºÎ¿Ï Ï…Î»Î¹ÎºÎ¿Ï Î±Ï€ÏŒ 214 αÏχαϊκÎÏ‚ και κλασικÎÏ‚ ταφÎÏ‚. Ομοίος με τα αποτελÎσματα, πλην από την υψηλή βÏεφική και παιδική θνησιμότητα (2-7), ελάχιστοι ενήλικοι επιβίωναν μετά το 45ο Îτος της ηλικίας τους. Οι συχνότεÏες παθήσεις Ï€ÏοÎÏχονταν από Ï„ÏαÏματα στα οστά και στους σπονδÏλους που οφείλονταν στις χειÏωνακτικÎÏ‚ εÏγασίες (γεωÏγία, κτηνοτÏοφία κ.ά.). ΤεÏηδόνα και Ï€ÎÏ„Ïα τόσο από την στÎÏηση στοματικής υγιεινής όσο και από την κατανάλωση Ï„Ïοφίμων πλοÏσιων σε υδατάνθÏακες και σάκχαÏα, ταλαιπωÏοÏσαν τους κατοίκους της αÏχαίας ΛÏγκου.
Τα αÏχαία και η ανθÏωπολογική εξÎταση της Αχλάδας επÏόκειτο να παÏουσιαστοÏν στο 33ο ΑÏχαιολογικό ΣυνÎδÏιο (5-6 ΜαÏτίου) Θεσσαλονίκης, το οποίο όμως αναβάλλεται στο πλαίσιο μÎÏ„Ïων Ï€Ïόληψης για τον κοÏωνοϊό.